Garakçylar demokratiýany halas edip bilermi?

Taryhy taýdan, anarhist we libertarian ideologiýalar köplenç indiwidualizme, gönüden-göni herekete, kapitalizme garşy we raýatlygy bolmadyk jemgyýetiň yzarlanmagy sebäpli adaty syýasy spektriň daşynda ýerleşýärdi. Şeýle-de bolsa, Amerikan libertarianizminiň ýüze çykmagy, esasanam kapitalistik tarapdar erkin bazar warianty bu adaty deňleşmä garşy çykdy. Taryhy taýdan, iki toparyň degişlilikde çepde we sagda awtoritar toparlar bilen hyzmatdaşlyk edýän ýagdaýlaryna garamazdan, çepçi azat edijiler bilen sagçy azat edijileriň arasynda çäkli hyzmatdaşlyk bardy. Aýry-aýry azatlyklar we çäkli hökümet ýaly ugurlarda umumy maksatlar üçin potensialy göz öňünde tutýan bu gapma-garşylyk, sypdyrylan pursaty görkezýär.

Ideologiki tapawutlara garamazdan, dürli anarhist we libertarian toparlar, şol sanda sosial anarhistler, indiwidual anarhistler, çepçi azat edijiler, sagçy liberallar we anarko-kapitalistler döwlet dolandyryşyna we korporatiw güýje garşy çykmakda seýrek duş gelýärler. Şeýle seýrek hadysalaryň biri, şifrlerden dörän kripto-anarhiki hereket boldy. Kripto-anarhiki hereketiň düýbüni tutujy Timoti C. Maý özüniň meşhur tekstlerinden biri bolan " Kifernomikon " -da çepçi liberallar we anarko-kapitalistik radikallar bilen bilelikde döwlete garşy şifr hereketinde bilelikde işleýändigini düşündirdi. we uly kompaniýalar. Şeýle ideologiki hyzmatdaşlygyň ýene bir görnükli mysaly, täze syýasy paradigmany görkezýän Garakçy partiýalarynyň döredilmegini öz içine alýar.

Garakçylyk syýasaty çep-libertarianizmiň we sag-libertarianizmiň dialektiki sintezini başdan geçiren täze syýasy paradigma hökmünde kategoriýalara bölünip bilner. Netijede, garakçylyk syýasaty çep-libertarianizmden we sag-libertarianizmden tapawutly spektrli özboluşly libertarian gymmatlyklary saklaýar. Raýat libertarianizminden sanly we raýat azatlyklary, sosial liberalizmden sosial adalat gymmatlyklary, göni demokratiýa we çep libertarianizmden açyk hökümet pozisiýalary, sanly sosializmden hakterizm etikasy (kiber-utopianizm) we korporasiýa garşy işjeňlik barada barlyşyksyz pozisiýa eýeleýär. anarko-kapitalizmden meýletinlik bilen. Garakçylyk syýasaty, jyns, jyns, etnik we beýleki garaýyşlar boýunça her bir adam üçin raýat hukuklaryna we öz içine alyjylyga ynanýar. Garakçylyk syýasatyna ynanýan adamlar erkin we açyk çeşmeli programma üpjünçiligini, maglumat azatlygyny, şahsy durmuşyň eldegrilmesizligini goramagy we gatnaşyjy demokratiýanyň gülläp ösýän aç-açan hökümet ulgamyna ynanýanlary ýaly merkezleşdirilmedik interneti goldaýarlar.

Garakçy partiýalary dünýäniň käbir ýerlerinde üçünji tarap hökmünde üstünlik gazandy. “Pirate Party” häzirki wagtda Islandiýada iň meşhur partiýa bolup, ilatyň 23,9% -i ony goldaýar , Market we Media Research MMR tarapyndan geçirilen soňky pikir soralyşykda. Garakçylar partiýasy Germaniýanyň döwlet bölümi bolan Berliniň garakçylar partiýasy, 2011-nji ýylda geçirilen Berlinde geçirilen saýlawda Berliniň Abgeordnetenhaus şäherine 8,9% ses alyp, 15 orun aldy . Islandiýanyň Garakçylar partiýasynyň üç agzasy 2013-nji ýylda ýurduň parlament saýlawlarynda 5.1% ses alandan soň gaýtadan saýlandy. “WikiLeaks” -e duýgudaşlyk bildirýän Islandiýanyň Garakçylar partiýasynyň saýlanan üç agzasynyň biri Jonsdottir Islandiýany NSA syzdyryjysy Edward Snowdeniň raýatlygyny teklip etdi . 2018-nji ýyldaky Praga şäher saýlawynda Çeh garakçylary partiýasy 17.1% ses alyp, ikinji ýeri eýeledi. Çeh garakçylary partiýasynyň wekili Zdeněk Hřib, Praganyň häkimi wezipesine saýlandy. Garakçylar partiýasynyň agzasynyň ilkinji gezek global şäheriň häkimi wezipesine saýlanmagy ähtimal. Dünýädäki garakçy partiýalarynyň arasyndaky halkara bileleşigi bolan “Pirate Parties International” 2017-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we Sosial Geňeşi tarapyndan ýörite maslahat beriş statusyna eýe boldy. köne üçünji tarap sagçy liberal partiýalar we nusgawy liberal partiýalar, şeýle hem çepçi Trotskist toparlary we adaty üçünji tarap çepçi demokratik sosialistik partiýalar.

Garakçy partiýalary, hatda gurama garşy ritorikasyna garamazdan, agdarmagy maksat edinýän gurluşlary tarapyndan bölünip bilner. Garakçy partiýalary, agzalyk bazasynyň köpüsinde IT pudagynda işleýänleriň agdyklyk edýändigini göz öňünde tutup, tehnologiýa köp üns berýärler. IT pudagynda işleýänleriň, senagat işgärlerinden has ýokary aýlyk gazanmak ähtimallygyny we IT işgärleriniň adaty iş gurluşyndan has uly ykdysady äheňli iş gurluşyndan peýdalanýandyklaryny göz öňünde tutup, olar gaty burgeuaz bolýarlar. Bu käwagt Garakçy partiýalaryny iň pes garyp jemgyýetler bilen aragatnaşykdan çykarýar . Sosial anarhistler, liberallar we anarko-kapitalistler ýaly ideologiki toparlaryň arasyndaky bölekleýin jedeller diňe bir saýlawda üstünlik gazanmak bilen çäklenmän, eýsem esasy adamlaryň işjeňligine-de päsgel berip biler. Mundan başga-da, anarko-kapitalistik fraksiýa we sagçy liberal topar näçe uly bolsa, şonça-da garakçy partiýalar erkin bazar kapitalistik gün tertibini aç-açan goldaýarlar ýa-da goldaýarlar, bu radikal anti-kapitalistik anarhistleriň we liberallaryň köpüsini esasy işden daşlaşdyrýar- synp galdy Mundan başga-da, hatda libertarian we anarko-kapitalistik hereketler hem öz-özüne hyzmat etmek bähbitlerini öňe sürmek üçin libertarian ritorikany kabul edip biljek millionerler we iri korporasiýalar tarapyndan aralaşmagy ähtimal.

Sözümiň ahyrynda, garakçy partiýalary döwlet we korporatiw güýje garşy umumy garşylygynda çepçi azat edijiler bilen sagçy azat edijileriň arasyndaky ideologiki hyzmatdaşlygyň potensialyny görkezenlerinde, syýasy platforma köplenç anarko-kapitalistik we raýat libertarian ýörelgelerine daýanýar. Bu ideologiki çökgünlik, kapitalistik garşy meýilnamalaryny bozup, netijede has giň, has sagçy libertarian çarçuwasyna siňip bilýän sosial anarhistleriň we çepçi liberallaryň aladalaryny çetleşdirýär. Garakçy taraplaryň petit-bururuaz bolmak mümkinçiligi bar bolsa-da, awtoritar çep we sag meýillere, esasanam korporatiw monopoliýa we statolatiýa meselesinde peýdaly nokat bolup biler. Garakçy partiýalary sagçy milletçi partiýalaryň we çepçi statistik sosialistik partiýalaryň köpüsinden has ygtybarly wariant. Mundan başga-da, Garakçy partiýalary raýat azatlyklaryny we korporatiw işjeňligi berk saklaýanlygy sebäpli has merkezleşdirilmedik we deňhukukly ykdysady we syýasy gurşawy döretmekde täsirli.