Xana a wu swi tiva leswaku ndlela leyi hi tsalaka ha yona – hi swivandla, swikombiso swa mapeletelo, maletere lamatsongo na ku kandziyisa tinhlokomhaka na nhlokomhaka – yi na timitsu ta yona eka vutumbuluxi bya kwalomu ka 1,200 wa malembe? Swi nga ha ku hlamarisa ku tiva leswaku ku cinca loku a ku nga ri ka vuxongi kambe a ku ri ku tlhantlha xiphiqo lexi tirhaka: ku endla leswaku matsalwa ma olova ku ma hlaya no avelana. Ku endla leswaku matsalwa ya hlayeka. A hi tlheleleni eka Mfumo wa Rhoma. Emahlweni ka lembe xidzana ra vumbirhi, xivumbeko xa matsalelo lexi a xi tsakeriwa ngopfu a ku ri majuscule – kahlekahle a ku ri maletere lamakulu. Endzhaku ka ku wa ka Rhoma hi lembe-xidzana ra vu-5, Malembe ya Munyama ma tise mpfilumpfilu, naswona maendlelo yo tsala ma sungule ku avana naswona swi tika ku ma hlaya. Hiku hatlisa kuya emahlweni kuya eka lembe xidzana ravu 7, naswona leswinga sala swa Mfumo wa Rhoma swi hambanisiwile kuya eka tindzhawu letintsongo. Hi nkarhi lowu wa mpfilumpfilu Mfumo wa Frankish wu sungule ku va ni xivumbeko. Xiendlakalo lexikulu xi humelele hi 732. Charles Martel, murhangeri wa masocha wa le Frank, u hlule nhlaselo wa Khalifa ya Umayyad hi laha ku humelelaka eNyimpini ya Tours. Ku hlula loku ku tiyise ku fuma ka Mfumo wa Frank eYuropa naswona ku pfumelele Charlemagne, ntukulu wa Charles Martel, ku aka eka ndzhaka leyi. Hi nkarhi lowu fanaka vukhongeri byi sungule ku tlanga xiphemu lexikulu lexi yiseke eku humeleleni ka tikereke eMfun’weni hinkwawo wa Carolingian. Charlemagne a a kunguhate ku hangalasa Vukreste emfun’weni hinkwawo. Leswaku a endla leswi, a a lava tikopi leti nga erivaleni, leti ringaniseriweke ta matsalwa ya vukhongeri, ngopfu-ngopfu Bibele. Kambe a ku ri ni xiphiqo: Matsalwa ya Xilatini ya nkarhi wolowo a ma tika hi ndlela yo karhi ku ma gayela, leswi endleke leswaku ma nga ha koteki ku ma hlaya ni ku ma kopa hi ku kongoma. Xana tsalwa ra Xilatini a ri languteka njhani hi nkarhi wolowo? A ku ri nchumu lowu fanaka ni lowu. A hi ntirho wo olova ku hlamusela mpfilumpfilu lowu! Sweswi anakanya leswaku a wu fanelanga u yi hlamusela ntsena kambe u tlhela u endla kopi ya yona leyi tsariweke hi voko. Doo, a ku nga si kandziyisiwa, ndzi rivaleli – a wu fanele ku tsala kopi yin’wana na yin’wana hi voko. Nakona vanhu van’wana va fanele ku hlaya tikopi ta wena. Nightmare, a swi tano ke? Hi loko ku velekiwa Carolingian minuscule – tsalwa leri a ri nghenisa maletere lamatsongo, swivandla exikarhi ka marito, na swikombiso swa mapeletelo. Yi hundzule matsalwa ya Xilatini lama tsindziyeleke ni lama taleke ma va nchumu lowu nga erivaleni ni lowu hlayekaka. Vutshila lebyi byi endle leswaku ku kopa matsalwa swi hatlisa naswona swi pakanisa, leswi tiyisekisaka leswaku ma nga hlayiwa hi vaprista ni swidyondzi etikweni hinkwaro. Vutisa muendli wihi na wihi naswona va ta hlamula leswaku eka nhluvukiso wa software ku hlayeka i ka nkoka swinene. Tindzimi ta minongonoko ya xiyimo xa le henhla, to fana na Python kumbe JavaScript, ti tise ku twisiseka loku fanaka eka misava ya minongonoko, ku fana swinene na matsalwa lama hundzuriweke ya Carolingian minuscule. Va pfumelele swipano ku tsala khodi leyi hlayisiwaka leyi van’wana va nga yi twisisaka hi ku olova ni ku aka eka yona. Tikhompyuta a ti na mhaka na ku hlayeka ka khodi, entiyisweni, i mukhuva lowu tolovelekeke ku hunguta khodi eka swiyimo swin’wana (xikombiso, eka nhluvukiso wa frontend). Kutani khodi leyi yi tsaleriwe vaendli-kulobye van’wana leswaku va yi hlaya endzhaku, kumbe hambi ku ri leswaku wena u yi hlaya endzhaku. U nga ha ku "Okay, ndza swi kuma, u tisa xifaniso xo saseka exikarhi ka matsalelo ya khale lama tirhisiwaka hi vaprista na minongonoko. Kambe ndzi fanele ndzi dyondza yini eka wona?". Dyondzo laha a hi ya ku tsala khodi leyi hlayekaka ntsena – i ku hlamusela leswi swi vulaka swona hakunene. I yini lexi endlaka leswaku xiphemu xin’wana xa khodi xi hlayeka ku tlula xin’wana kambe xi va lexi fanaka? Maendlelo yo fana na ku thya mavito lama nga cincekiki ya swilo leswi cinca-cincaka, mintirho, na mimojula i masungulo, kambe tanihi ndzayo hinkwayo ya vunjhiniyara, ha ha ri eka swiyimo swo sungula swo kuma leswi endlaka leswaku khodi hi ntumbuluko yi twisiseka no hlayisiwa. hlayekaka Tanihi leswi Carolingian minuscule a ku nga ri makumu ya ku hundzuka ka calligraphy, tindzimi ta namuntlha ta minongonoko ya xiyimo xa le henhla i goza rin’we ntsena eka riendzo ra hina ro ya eka nhluvukiso wa software lowu fikelelaka swinene na lowu tirhaka kahle.
